Jak opisać Bałtyk jednym zdaniem? Jest młode, płytkie, chłodne i słonawe – choć niepozorne rozmiarami, skrywa wyjątkową specyfikę. Nic dziwnego, że Komisja Helsińska ustanowiła 22 marca Dniem Ochrony Morza Bałtyckiego.
Największy zbiornik wody słonawej na świecie
Morze Bałtyckie to największy zamknięty zbiornik wody słonawej na Ziemi. Jego powierzchnia wynosi około 420 tysięcy kilometrów kwadratowych. Zasolenie Bałtyku jest wyjątkowo niskie – średnio około 7 promili, podczas gdy w oceanach przeciętnie notuje się około 35 promili. Tak znaczna różnica wynika z ograniczonej wymiany wód z Morzem Północnym i dużego dopływu słodkiej wody z rzek.To właśnie niskie zasolenie wpływa na biologię tego morza. Wiele gatunków – zarówno ryb, jak i bezkręgowców – osiąga tu mniejsze rozmiary niż ich odpowiedniki w bardziej słonych wodach. Przykładem może być dorsz atlantycki, który w Bałtyku dorasta do znacznie mniejszych rozmiarów niż w Morzu Północnym.
Bałtyk w liczbach. Wiedzieliście o tym?
Bałtyk to morze epikontynentalne, czyli położone wewnątrz kontynentu. Jego objętość wynosi około 22 tysiące kilometrów sześciennych, a linia brzegowa – pełna zatok, półwyspów i wysp – liczy około 22 tysiące kilometrów. Z północy na południe rozciąga się na około 1300 kilometrów, a w najszerszym miejscu – na 600 kilometrów.Morze Bałtyckie uformowało się około 12 tysięcy lat temu, po ustąpieniu ostatniego zlodowacenia. Jest więc jednym z najmłodszych mórz w Europie. Dodatkowo zalicza się je do mórz bardzo płytkich – średnia głębokość wynosi 52,3 metra. Dla porównania: Morze Czerwone ma średnią głębokość 490 metrów, a Morze Śródziemne – aż 1438 metrów.
Wody Bałtyku są też dość chłodne – przypomina portal ekologiczny Edu4Eco.pl, Latem temperatura powierzchniowa wynosi przeciętnie od 12 do 17°C, natomiast zimą może spaść nawet do 0°C. To sprawia, że zimą części Zatoki Fińskiej, Botnickiej i Zatoki Gdańskiej regularnie zamarzają.
Zielony kolor morza? To nie przypadek
Bałtyk nie ma jednego koloru – jego barwa zmienia się w zależności od warunków atmosferycznych. W słoneczne dni mieni się błękitem, podczas sztormów przybiera stalowe odcienie. Jednak naukowcy klasyfikują Bałtyk jako morze zielone. Tę charakterystyczną barwę nadaje mu duża ilość zawiesiny organicznej – głównie fitoplanktonu i detrytusu. Zielonkawy odcień jest również wynikiem niskiego zasolenia i niskiej temperatury wód.Cyrkulacja wód w Morzu Bałtyckim jest stosunkowo powolna i ma charakter estuariowy – do morza dopływa ogromna ilość słodkiej wody z rzek, a znacznie bardziej słona woda z Morza Północnego przedostaje się przez cieśniny duńskie. Ta wymiana jest jednak bardzo ograniczona. Często skutkuje to stagnacją w głębokich partiach morza, prowadząc do niedoboru tlenu i powstawania tzw. martwych stref.
Fauna i flora Bałtyku: środowisko pod presją
Ze względu na trudne warunki – niskie zasolenie, niską temperaturę i ograniczoną wymianę wód – Bałtyk charakteryzuje się stosunkowo ubogą fauną i florą w porównaniu z innymi morzami. Występują tu zarówno gatunki słodkowodne, jak i słonowodne. Typowi mieszkańcy Bałtyku to m.in. śledź, dorsz, flądra, szprot, a także foki szare i morświny. W wodach przybrzeżnych spotkać można także liczne glony, w tym brunatnice i zielenice.Morze Bałtyckie jest jednym z najbardziej zurbanizowanych i zanieczyszczonych mórz na świecie. W jego dorzeczu mieszka ponad 85 milionów ludzi, a wiele dużych rzek – takich jak Wisła, Odra czy Newa – wprowadza do niego ścieki komunalne, przemysłowe i rolnicze. Największym problemem pozostaje eutrofizacja, czyli nadmierne wzbogacanie wód w związki biogenne (głównie azot i fosfor). Prowadzi to do zakwitów sinic, spadku ilości tlenu i degradacji środowiska morskiego.
W ostatnich latach rośnie świadomość konieczności ochrony Morza Bałtyckiego. Państwa regionu współpracują w ramach Konwencji Helsińskiej (HELCOM), podejmując działania na rzecz redukcji zanieczyszczeń i ochrony bioróżnorodności. Przyszłość Bałtyku zależy jednak od nas wszystkich – mieszkańców nadmorskich krajów, a zwłaszcza miast, oraz użytkowników jego zasobów.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.