Jak informuje „Dziennik Gazeta Prawna”, do kancelarii prawnych trafia coraz więcej kobiet prowadzących działalność gospodarczą, które przed laty pobierały zasiłki macierzyńskie. W momencie wypłat Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń ani do tytułu ubezpieczenia, ani do wysokości świadczeń.
Wspólnym elementem tych spraw jest to, że przed narodzinami dziecka kobiety podnosiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Było to działanie zgodne z prawem i powszechnie stosowane. Po latach ZUS zmienił jednak ocenę tych samych decyzji i rozpoczął procedury zmierzające do odzyskania wypłaconych pieniędzy.
Cofnięcie ubezpieczenia tylko za okres pobierania świadczeń
Obecne decyzje ZUS mają szczególną konstrukcję. Urząd nie podważa całego okresu prowadzenia działalności gospodarczej, lecz cofa podleganie ubezpieczeniom społecznym wyłącznie za czas pobierania zasiłków. Jak relacjonuje DGP, ZUS „wydał decyzje, w których cofa podleganie ubezpieczeniom społecznym wyłącznie za okres pobierania świadczeń, a następnie zażądał zwrotu rzekomo nienależnie pobranych kwot wraz z gigantycznymi odsetkami”.
Dla kobiet oznacza to nie tylko konieczność oddania świadczenia sprzed nawet 10 lat, ale także zapłatę wysokich odsetek, które narosły przez cały ten czas.
Zarzuty pozorności i oskarżenia o wyłudzenie
Jedną z opisywanych spraw jest przypadek lekarki weterynarii, matki siedmiorga dzieci. ZUS uznał jej zatrudnienie za pozorne i stwierdził, że celem działań miało być wyłudzenie świadczenia. W rozmowie z OKO.Press kobieta podkreślała, że została oskarżona o oszustwo, mimo że faktycznie pracowała i opłacała składki.
Kobiety, które chcą zachować zasiłek, muszą w krótkim czasie udowodnić, że nie działały w złej wierze. W praktyce oznacza to konieczność tłumaczenia decyzji zawodowych sprzed wielu lat.
Legalne decyzje zawodowe pod lupą ZUS
Z ustaleń OKO.Press wynika, że ZUS szczególnie niechętnie patrzy na określone zmiany w sytuacji zawodowej kobiet. Chodzi m.in. o podwyższenie składek, zmianę umowy na umowę o pracę, przejście na B2B, zwiększenie etatu, zmianę branży, dobrowolne opłacanie wyższych składek czy samo prowadzenie działalności gospodarczej.
Problem polega na tym, że wszystkie te działania są dopuszczalne w świetle prawa. Kobiety podejmowały je w konkretnych okolicznościach życiowych, nie przewidując, że po latach zostaną uznane za podejrzane.
Nowelizacja z 2021 roku i brak przedawnienia
ZUS uzasadnia swoje działania nowelizacją ustawy systemowej z 2021 roku. Według interpretacji urzędu przepisy te pozwalają żądać zwrotu świadczeń bez ograniczeń czasowych, ponieważ takie roszczenia „się nie przedawniają”.
Stanowisko ZUS przedstawił rzecznik prasowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Karol Poznański. „– Rocznie wypłacamy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 18,3 mld zł związanych z absencją chorobową i prawie 10,3 mld zł bezpośrednio na zasiłki macierzyńskie (dla matek i ojców). Są to pieniądze wszystkich uczestników powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych, a naszym obowiązkiem jest dbałość o prawidłowość wypłat – podkreśla.”
Dla kobiet oznacza to wieloletnią niepewność i konieczność obrony decyzji, które przez długi czas nie były kwestionowane.
Komentarze (0)