Podjęta decyzja oznacza historyczną zmianę w unijnej polityce finansowej. Komisja Europejska zatwierdziła wniosek polskiego rządu o przesunięcie części środków z KPO na bezpieczeństwo i obronność. Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz ocenił: „Przeniesienie 30 mld zł w ramach środków europejskich na rzecz Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności to jest sprawa absolutnie priorytetowa”.
Minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz wyraziła dumę z tej decyzji: „Polska to pierwszy kraj w Unii Europejskiej, który wprowadza Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności w ramach KPO. Już wiem, że są kolejne państwa, które chcą iść w nasze ślady. To fundusz inwestycyjny, a nie zakupowy”.
Komitet Sterujący – rządowy nadzór nad miliardami
Nadzór nad wykorzystaniem ogromnych środków objął specjalny Komitet Sterujący, powołany na mocy uchwały Rady Ministrów z 28 marca 2025 r. Współprzewodniczącymi komitetu są minister obrony oraz minister funduszy i polityki regionalnej. Do grona decydentów należą też m.in. ministrowie aktywów państwowych, cyfryzacji, rozwoju i technologii, infrastruktury, spraw wewnętrznych i pełnomocnik ds. infrastruktury energetycznej. Komitet odpowiada za wybór inwestycji istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa.
Spółka celowa przy BGK
Realizacją inwestycji zajmie się spółka celowa powołana przy Banku Gospodarstwa Krajowego. „Tworzymy specjalną spółkę celową w BGK, która wraz z bankiem będzie finansować budowę schronów, dróg i innej infrastruktury podwójnego zastosowania. Będzie też mogła dokonywać wkładów kapitałowych np. w polskie firmy wypracowujące technologie obronne” – poinformowała minister Pełczyńska-Nałęcz.
Jakie inwestycje zostaną zrealizowane?
Planowane działania obejmą budowę nowoczesnych schronów, infrastruktury drogowej oraz obiektów strategicznych. Obejmą one również inwestycje w badania nad technologiami wojskowymi i produkty typu dual use. Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wskazał: „Będą to dodatkowe pieniądze dla przemysłu obronnego, dla obrony cywilnej na budowę schronów. Będą to dodatkowe pieniądze na tzw. research development, czyli na badania w obszarze technologii wojskowych. Będą to wreszcie technologie dual use, czyli te, które są do zastosowania na czas wojny i na czas pokoju”.
Część środków przeznaczona zostanie również na rozbudowę systemów cyberbezpieczeństwa. Polska, podobnie jak inne kraje UE, dostrzega rosnące zagrożenia hybrydowe i planuje im przeciwdziałać w sposób kompleksowy.
Terminarz – start już w trzecim kwartale 2025 r.
Zgodnie z planem, Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności zostanie uruchomiony w III kwartale 2025 roku. Wówczas BGK rozpocznie przyjmowanie wniosków, a następnie podpisywane będą kontrakty i ruszy realizacja projektów. W międzyczasie Sejm uchwali ustawę formalizującą fundusz. Minister Pełczyńska-Nałęcz zapowiedziała: „Pieniądze z FBiO mają iść na ochronę ludności, infrastruktury krytycznej oraz modernizację przemysłu”.
Samorządy czekają na wsparcie
Zainteresowanie nowym funduszem widać już na poziomie lokalnym. Starosta łęczycki Janusz Mielczarek oświadczył: „Będziemy myśleć o tym, żeby np. w okolicy szpitala wybudować miejsce schronienia, takie, gdzie ewentualnie można by było w sposób bezpieczny ewakuować szpital i chorych. W tej chwili powstaje fundusz obrony narodowej i chcielibyśmy do niego aplikować”.
Samorządy liczą na precyzyjne zasady finansowania. Nie wiadomo jeszcze, czy wsparcie będzie w formie dotacji, czy nisko oprocentowanych pożyczek oraz, czy wkład własny będą musiały zapewniać jednostki samorządu terytorialnego.
Trwałość i źródła finansowania
Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności będzie funkcjonował także po 2026 roku. Finansowanie przyjmie różne formy – od preferencyjnych pożyczek, przez częściowo umarzalne kredyty, po inwestycje kapitałowe. Oprócz środków z KPO fundusz może być zasilany z innych źródeł, w tym ze środków polityki spójności.
Dziesięć miliardów rocznie z ustawy
Fundusz stanowi element większego systemu. Od 1 stycznia 2025 r. obowiązuje ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, która przewiduje coroczne wydatki w wysokości co najmniej 0,3 proc. PKB – czyli około 10 miliardów złotych. Właściciele i zarządcy obiektów ochronnych będą mogli otrzymać nawet 80 proc. wsparcia na budowę i modernizację schronów. Fundusz zasilą także spółki skarbu państwa, przeznaczając na ten cel co najmniej 3 proc. swoich rocznych przychodów.
Komentarze (0)