Analiza nie przewiduje zmian dotyczących zasad określających moment zakończenia aktywności zawodowej, ale akcentuje konieczność modernizacji systemu w innych obszarach. Wskazano również, że obecna konstrukcja składkowa dopuszcza formalne zakończenie kariery zawodowej już około czterdziestego roku życia, o ile zgromadzone środki pozwalają na naliczenie świadczenia, choć w praktyce oznaczałoby to wypłatę na poziomie dalece niewystarczającym do utrzymania.
Emerytura od 40. roku życia? Nadchodzą ważne zmiany w rozumieniu mechanizmu składkowego
Raport podkreśla, że osoba ubezpieczona może ubiegać się o świadczenie w każdym wieku, jeśli na jej koncie zgromadzony został kapitał pozwalający na wyliczenie wypłaty. Jest to konsekwencja tego, że system działa w oparciu o indywidualne konta, a nie sztywny wiek świadczenia. Jednocześnie zaznaczono, że takie rozwiązanie jest wyłącznie teoretyczne – niewielka liczba lat pracy oznaczałaby skrajnie niskie świadczenia. Z tego powodu priorytetem polityki systemowej jest wzmacnianie zachęt do pozostawania w zatrudnieniu możliwie długo, szczególnie po osiągnięciu ustawowego wieku uprawniającego.
W opracowaniu wskazano, że narzędzia motywujące do wydłużania aktywności zawodowej stają się coraz bardziej efektywne. Coraz więcej osób odkłada decyzję o zakończeniu pracy, a jednocześnie korzysta z możliwości łączenia dochodów z pracą z wypłacanym świadczeniem. Tendencja ta ma zostać utrwalona poprzez dalsze rozszerzanie dostępnych instrumentów.
Wiek emerytalny bez zmian – nacisk na aktywność zawodową
Jednym z najważniejszych wniosków analizy jest stwierdzenie, że nie planuje się zmian dotyczących wieku pozwalającego zakończyć aktywność zawodową. Podkreślono, że – „Obecny wiek emerytalny zapewnia osobom starszym poczucie bezpieczeństwa”. Oznacza to, że system będzie opierał się przede wszystkim na narzędziach motywujących, a nie na podnoszeniu ustawowych granic.
Autorzy przeglądu wskazali, że instrumenty premiujące późniejsze przejście na świadczenie przynoszą korzyści zarówno indywidualne, jak i budżetowe. Pozwalają zwiększać wartości przyszłych wypłat, jednocześnie poprawiając stabilność finansową systemu. Wskazano, że konieczne będzie rozwijanie tych narzędzi w kolejnych latach, ponieważ stanowią one najbardziej efektywną odpowiedź na wyzwania demograficzne.
Rosnące różnice emerytur kobiet i mężczyzn – trwała luka emerytalna
Szczegółowe dane zaprezentowane w raporcie ukazują, że różnice w wysokości świadczeń kobiet i mężczyzn pogłębiają się systematycznie. W ciągu trzech lat liczba nowych emerytów przekroczyła milion, a jednocześnie rosła skala dysproporcji między płciami.
W grudniu 2022 r. przeciętna wypłata mężczyzn wynosiła 3628,09 zł, a kobiet 2468,43 zł. Rok później świadczenia wzrosły do 4251,56 zł oraz 2920,98 zł. Najnowsze dane z grudnia 2024 r. wskazują odpowiednio 4818,02 zł i 3321,12 zł. Różnica zwiększyła się z 1159,66 zł do 1496,90 zł na przestrzeni dwóch lat.
Raport podkreśla, że źródłem tych dysproporcji są strukturalne różnice w przebiegu karier zawodowych – niższe wynagrodzenia kobiet, częstsze przerwy w pracy oraz krótsze okresy składkowe. Wskazano, że konieczne będzie wypracowanie dodatkowych mechanizmów ograniczających narastanie tej luki, ponieważ wpływa ona nie tylko na sytuację materialną kobiet, ale również na ogólną kondycję systemu świadczeń.
Znaczenie zmian demograficznych i perspektywa reform
W analizie opisano również długoterminowe wyzwania wynikające ze starzenia się społeczeństwa. Malejąca liczba osób aktywnych zawodowo oraz rosnąca liczba świadczeniobiorców stwarzają presję, która wymaga regularnych działań dostosowawczych. Podkreślono, że zmiany powinny być wprowadzane stopniowo, ale konsekwentnie, aby system mógł w pełni reagować na zmieniające się struktury społeczne.
Zwrócono też uwagę, że zwiększanie aktywności zawodowej osób starszych oraz redukowanie różnic między świadczeniami kobiet i mężczyzn stanowią podstawowe filary przyszłych działań modernizacyjnych. Wskazano, że podejście oparte na zachętach, a nie na ustawowych przymusach, jest najlepiej dopasowane do obecnych realiów i daje największe szanse na zapewnienie stabilności w kolejnych latach.
Komentarze (0)