W Gdańsku znaleziono fragment Enigmy. To odkrycie na skalę światową

Fundacja Latebra działa od około 30 lat. Przez ten czas jej członkowie odkryli wiele fascynujących i cennych historycznie przedmiotów. W ostatnim czasie na Wyspie Sobieszewskiej odnaleźli fragment Enigmy.

– Od kilku lat prowadzimy metodyczne badania na Wyspie Sobieszewskiej. Mamy pozwolenia od właściciela terenu, czyli Lasów Państwowych, oraz konserwatora zabytków. Te dokumenty są niezbędne, by w ogóle prowadzić poszukiwania. Fundację prowadzę z kolegami już od 30 lat. To nasza tradycja. Działamy na terenie całego kraju, ale szczególnie skupiamy się na wybrzeżu, bo jesteśmy z Pomorza – powiedział w rozmowie z Pulsem Gdańska Dominik, członek fundacji Latebra.

Szczęście początkującej poszukiwaczki

Fragment Enigmy odnalazła Magda, początkująca poszukiwaczka, która działa w fundacji od niedawna. Co ciekawe, teren, na którym znajdowała się Enigma, był już wcześniej wielokrotnie przeszukiwany, ale nikt nie natrafił na żaden ślad.

– Sytuacja była taka, że podczas rutynowych badań terenu koleżanka, która dopiero zpoczątkuje z wykrywaczem metali, przechodząc przez miejsce, w którym już kilkanaście chłopaków nie wykryło niczego i nie usłyszało takiego sygnału, miała fart pierwszego razu, że się tak wyrażę. Koleżanka znalazła właśnie pierwszy rotor no i stwierdziliśmy, że to strzał dekady – relacjonuje Dominik.

Ze względu na zapadający zmrok przeszukiwanie terenu trzeba było odłożyć na później. Członkowie fundacji wrócili na miejsce tydzień po odkryciu pierwszego fragmentu.

– Przygotowaliśmy się i wróciliśmy tydzień później, bo tego dnia zrobiło się ciemno. Przystąpiliśmy do akcji, żeby odkopać tą ziemiankę. Odkryliśmy, że była to ziemianka łącznościowa z dowództwa, które porzucało sprzęt. Sprzęt cenny i bardzo wrażliwy. Przez cały dzień przesiewaliśmy ziemię i udało nam się znleźć osiem rotorów – dodaje Dominik.

Znalezisko na skalę światową

Choć Magda początkowo nie wiedziała, co odkryła, doświadczeni członkowie fundacji od razu zorientowali się, jak wielkie ma to znaczenie.

– Koleżanka miała wątpliwości, bo jeszcze nie ma doświadczenia. Ja tego dnia nie mogłem być na miejscu, ale dostałem zdjęcia od mojej koleżanki i kolegi, którzy tego dnia przekopywali teren. Od razu wiedziałem, co trafili no i szał – opowiada Dominik.

Takie odkrycia zdarzają się niezwykle rzadko. Znalezienie tej konkretnej Enigmy ma ogromne znaczenie historyczne.

– Takie odkrycia zdarzają się raz na dekadę. Mało kto znajduje Enigmę. Oczywiście istnieje kilka egzemplarzy na świecie, ale ta jest fajnym kontekstem. To koniec wojny, kwiecień-maj 1945 roku. Ludzie porzucali wszystko, uciekając, by dotrzeć do domu w III Rzeszy. Udało nam się również trafić na inne elementy, w tymtelefony polowe, laryngofony, elektronikę, akumulatory i inne elementy łączności potrzebne do szyfrowania depesz – dodaje Dominik.

Czy Enigma zostanie w Gdańsku?

Znaleziony sprzęt został zabezpieczony przez członków fundacji i znajduje się obecnie w jej siedzibie. Czeka na decyzję konserwatora zabytków. Fundacji zależy, by Enigma pozostała w Gdańsku.

– My wnioskujemy, żeby urządzenie zostało w Gdańsku. Jest ściśle związane z obroną miasta w ostatnich dniach wojny. Będziemy próbowali delikatnie nakierować konserwatora na wybór muzeum– informuje Dominik.

Nie pierwsze odkrycie Fundacji Latebra

Przez 30 lat działalności fundacja dokonała wielu odkryć na skalę światową. Wśród znalezisk znajdują się wojenne artefakty o ogromnym znaczeniu historycznym.

– W 2007 roku znaleźliśmy niszczyciela czołgów, niemieckie działo samobieżne, samoloty. Prowadzimy także ekshumacje żołnierzy. Trafialiśmy też na niezwykłe rzeczy zupełnie przypadkiem – wspomina Dominik.

Dominik zdradza również, że fundacja odkryła kolejne znalezisko, które ujrzy światło dzienne dopiero w przyszłym roku.

– W przyszłym roku przygotowujemy się na kolejną bombę. Na razie nie mogę zdradzać szczegółów, ale zapewniam, że będzie można spaść ze stołka – zapowiada.

Rozszyfrowanie Enigmy zmieniło losy świata

W styczniu 1942 roku Jerzy Różycki zginął na statku, który zatonął na Morzu Śródziemnym. Do tej pory nie wiadomo, w jaki sposób doszło do katastrofy. Po jego śmierci dwóch pozostałych matematyków kontynuowało pracę nad rozszyfrowaniem kodu. Historycy twierdzą, że złamanie szyfru Enigmy przyczyniło się do skrócenia II wojny światowej nawet o trzy lata.