Pomnik Brunona Zwarry odsłonięty w Gdańsku – hołd dla pisarza i świadka historii

W sobotę, 21 grudnia, na Biskupiej Górce w Gdańsku odsłonięto pomnik upamiętniający Brunona Zwarrę – pisarza, świadka historii, Polaka i gdańszczanina. Uroczystość odbyła się w 105. rocznicę urodzin autora „Wspomnień gdańskiego bówki”, a w wydarzeniu wzięło udział kilkadziesiąt osób, w tym przedstawiciele władz miasta, organizacji społecznych oraz rodzina pisarza. Symbolicznego przecięcia biało-czerwonej wstęgi dokonał kuzyn Brunona Zwarry, Romuald Zwarra.

Pomnik, którego autorem jest rzeźbiarz Wiesław Kwak, przedstawia postać Brunona Zwarry w swobodnej, nieco nonszalanckiej pozie, przypominającej portowego bówkę. Figura opiera się o barierkę obok ławeczki, na której umieszczono krótką biografię pisarza. Monument ma oddać zarówno charakter, jak i ducha opisywanego przez Zwarrę Gdańska. Koszt realizacji projektu wyniósł około 200 tysięcy złotych i został w całości sfinansowany ze zbiórki społecznej. Wśród darczyńców znalazły się fundacja Orlen dla Pomorza oraz Gdańskie Autobusy i Tramwaje.

Podczas uroczystości wielokrotnie podkreślano znaczenie twórczości Brunona Zwarry, który w swoich książkach opisywał codzienne życie Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku oraz dramatyczne wydarzenia związane z represjami i walką o zachowanie tożsamości narodowej. Prezes Stowarzyszenia Ławeczka Brunona Zwarry, Joanna Szymańska, zaznaczyła, że dzieła pisarza są nie tylko zapisem historii, ale też przestrogą przed zagrożeniami, jakie niesie ze sobą nacjonalizm, wojna i nienawiść.

- Zgromadziliśmy się tutaj dziś, by uczcić pamięć wyjątkowego człowieka Brunona Zwarry - pisarza, świadka historii, Polaka i gdańszczanina. Odsłaniając ten pomnik oddajemy hołd jego życiu i dziedzictwu, które na zawsze wpisały się w historię naszego miasta i narodu. Jest on nie tylko symbolem pamięci o Brunonie Zwarze, ale też o wartościach, które reprezentował. Jest przypomnieniem o sile prawdy, odwadze i odpowiedzialności za przekazywanie historii kolejnym pokoleniom - powiedziała Joanna Szymańska, prezes Stowarzyszenia Ławeczka Brunona Zwarry.

Córka pisarza, Maria Dryżał, wspominała swojego ojca jako człowieka, który do końca życia pozostał wierny Gdańskowi i jego historii. Podkreśliła, że pomnik ma być miejscem spotkań dla mieszkańców Biskupiej Górki oraz symbolem pamięci o wyjątkowej postaci, której życie i twórczość są nieodłącznym elementem dziedzictwa miasta.

Pomnik Brunona Zwarry, oprócz upamiętnienia jego osoby, ma służyć jako przypomnienie o wartościach takich jak odwaga, prawda i odpowiedzialność za przekazywanie historii kolejnym pokoleniom. Inicjatywa ta jest dowodem na to, jak ważną rolę w kształtowaniu pamięci zbiorowej odgrywa społeczne zaangażowanie mieszkańców.

Kim był Brunon Zwarra?

Brunon Zwarra (1919–2018) był pisarzem i świadkiem historii Wolnego Miasta Gdańska. Uczył się w Gimnazjum Polskim, a przed wojną pracował w emalierni we Wrzeszczu. Był członkiem polskich organizacji, m.in. KS Gedania. W 1939 r. został aresztowany, więziony w Stutthofie i Sachsenhausen, a po zwolnieniu działał w „Gryfie Pomorskim”.

Po wojnie angażował się w odbudowę Gedanii i emalierni, pracował w różnych zawodach, a także prowadził własny warsztat, co przysporzyło mu problemów z władzami PRL. Jego działalność literacka rozpoczęła się w 1965 r. od spisania relacji o początkach wojny w Gdańsku. Wydał m.in. “Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków gdańszczan” i autobiograficzne “Wspomnienia gdańskiego bówki”.

Za swoją twórczość otrzymał liczne wyróżnienia, w tym Medal Księcia Mściwoja II i pośmiertnie Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Spoczął na cmentarzu w Oliwie.