Magia dźwięku za kościelnymi wrotami. Poznaj niezwykłe gdańskie organy [ZDJĘCIA]

Barokowe organy w franciszkańskim kościele Świętej Trójcy to zarówno piękny instrument, jak i niezwykły zabytek ruchomy. 45 głosów 5 sekcji brzmieniowych z czego 2 to pedałowe – takie rozwiązanie w budowie instrumentu było unikalnym zjawiskiem w barokowym budownictwie organowym. Piszczałki i miechy to jednak nie jest jedyna wyjątkowa część tej konstrukcji. Liczne elementy oprawy szafy głównej, przedniej i części empory organowej (chóru muzycznego) są zaliczane przez grona znawców do jednych z najpiękniejszych przykładów stylistyki barokowej w Polsce.

Organy powstały w latach 1616-1618 i zbudował je Merten Friese. Bogatą w liczne zdobienia oprawę szaf organowych wykonał natomiast Hans Schnabel. Instrument przechodził przez lata liczne zmiany i przebudowy, był też powiększany. Każdy jego element ma długą i barwną historię. Przykładowo w 1757 roku Friedrich Rudolf Dalitz podjął się ostatniej, barokowej rozbudowy instrumentu.

W trakcie II wojny światowej, w latach 1943-1944, wykonano fotografie i rysunkową dokumentację organów, co wiele lat później pozwoliło na ich dokładne odtworzenie. Sam instrument rozebrano i wywieziono na Żuławy. Po wojnie elementy instrumentu powróciły do kościoła Świętej Trójcy i czekały na poddaszu na ponowny montaż. Z oryginalnego instrumentu (piszczałek, miechów, mechaniki i pneumatyki) nie przetrwało w praktycznie nic, jednak około 65 procent części zewnętrznej organów, substancji zabytkowej empor i szaf organowych uniknęło zniszczenia.

W 2008 roku Franciszkanie wyszli z inicjatywą pełnej konserwacji, rekonstrukcji i montażu pozostałych historycznych balkonów oraz szaf organowych, montując w nich (w latach 2012–2018) nowy instrument o brzmieniu manierystyczno-barokowym. Prace zakończyły się w 2018 roku i wzięło w nich udział kilka tysięcy ludzi – osób prywatnych, firm oraz instytucji. Konserwacja szafy i budowa instrumentu kosztowała około 7 milionów złotych.

Organy w kościele św. Trójcy to ponad 400 lat historii, które dosłownie wisi nad ludzkimi głowami. Niespełna pół tysiąclecia dźwięków, inskrypcji i dekoracji, których można dotknąć. Mimo upływu tak wielu lat, dokonania tak wielu zmian, dalej czuć ten klimat i czasy, kiedy zabrzmiały tutaj pierwsze organy.

Najlepiej ten klimat i magię instrumentu poczuć osobiście, w kościele Świętej Trójcy (przy ulicy Świętej Trójcy 4). Od początku lipca do końca sierpnia będzie się odbywać prezentacja organów. Płynące z piszczałek dźwięku będzie można usłyszeć w każdy czwartek i sobotę o godzinie 19:00. Prezentacja możliwości organów trwa około 30 minut.