Dlatego prawo cywilne i egzekucyjne zawiera konkretne przepisy, które ograniczają działania komornika. Celem tych regulacji jest ochrona minimum socjalnego i zapewnienie dłużnikowi możliwości przetrwania oraz dalszego prowadzenia życia zawodowego i rodzinnego.
Zasady potrącania z wynagrodzenia – co może zająć komornik?
Jednym z najczęstszych źródeł egzekucji jest wynagrodzenie za pracę. Wbrew obiegowym opiniom komornik nie może zająć całej pensji. Wysokość zajęcia zależy od charakteru zobowiązania:
- w przypadku alimentów – do 60 procent wynagrodzenia netto,
- przy innych długach – do 50 procent wynagrodzenia,
- w przypadku zaliczek pieniężnych – do 75 procent minimalnej pensji.
Co istotne, przepisy przewidują również granicę, poniżej której wynagrodzenie nie może być zajęte. Część odpowiadająca najniższej krajowej, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, podatku dochodowego i ewentualnych wpłat do Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK), jest całkowicie wolna od egzekucji. Gwarantuje to dłużnikowi środki niezbędne do utrzymania się.
Emerytury i renty – również pod ochroną
Egzekucja może dotyczyć również świadczeń wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, takich jak emerytury czy renty. Tu również obowiązują jasno określone limity potrąceń:
- w przypadku alimentów – do 60 procent świadczenia,
- w przypadku kosztów pobytu w domu pomocy społecznej – do 50 procent,
- dla innych zobowiązań – do 25 procent świadczenia.
To szczególnie ważne dla osób, które utrzymują się wyłącznie z emerytury lub renty i nie dysponują dodatkowymi źródłami dochodu. Dzięki tym ograniczeniom możliwe jest zachowanie przynajmniej części dochodów na podstawowe potrzeby.
Majątek objęty ochroną – czego nie może zająć komornik?
Kodeks postępowania cywilnego określa katalog rzeczy, które są wyłączone z egzekucji. Komornik nie może zająć:
- ubrań niezbędnych do codziennego funkcjonowania,
- podstawowych sprzętów domowych, takich jak pralka, kuchenka, lodówka czy łóżko,
- zapasów żywności i opału wystarczających na jeden miesiąc,
- narzędzi i urządzeń potrzebnych do wykonywania pracy zarobkowej,
- przedmiotów kultu religijnego,
- dokumentów osobistych, leków, odznaczeń i rzeczy potrzebnych osobom z niepełnosprawnością.
Celem tego rodzaju wyłączeń jest zapewnienie osobie zadłużonej minimum egzystencji i możliwości dalszego funkcjonowania. Zajęcie rzeczy codziennego użytku mogłoby doprowadzić do jeszcze większego ubóstwa i wykluczenia społecznego.
Egzekucja a dochody rolnicze i świadczenia socjalne
Prawo przewiduje także szczególne regulacje dotyczące rolników. Komornik nie może zająć podstawowego stada zwierząt, pasz, materiału siewnego, nawozów, maszyn rolniczych ani budynków niezbędnych do prowadzenia gospodarstwa. To rozwiązanie ma na celu zabezpieczenie możliwości dalszego prowadzenia działalności rolnej oraz uniknięcie całkowitego paraliżu gospodarstwa.
Ochroną objęte są również liczne świadczenia socjalne, które nie podlegają egzekucji. Są to między innymi:
- stypendia,
- świadczenia z pomocy społecznej,
- odszkodowania z ubezpieczeń osobowych (z wyjątkiem alimentów),
- świadczenia integracyjne,
- pomoc finansowa dla kombatantów.
Zajęcie tych środków mogłoby oznaczać pozbawienie osoby zadłużonej ostatniego zabezpieczenia socjalnego, dlatego ustawodawca zdecydował się na ich wyłączenie.
Co zrobić, jeśli komornik przekroczy uprawnienia?
W przypadku, gdy komornik zajmie przedmiot lub świadczenie, które zgodnie z przepisami nie powinno podlegać egzekucji, dłużnik ma prawo wnieść skargę na czynność komornika. Warto również przed rozpoczęciem egzekucji sprawdzić, czy wierzyciel posiada prawomocny tytuł wykonawczy. Bez takiego dokumentu komornik nie ma prawa do podejmowania jakichkolwiek działań.
Złożenie skargi to realne narzędzie pozwalające ochronić swoje prawa i doprowadzić do uchylenia niezgodnego z prawem zajęcia.
Komentarze (0)