Przepisy prawa pracy przewidują, że jeśli święto przypada w dzień ustawowo wolny od pracy, pracodawca ma obowiązek wyznaczyć inny termin na jego odbiór. Główny Inspektor Pracy, Marcin Stanecki, przypomina, że pracownicy „dla których sobota jest dniem wolnym od pracy, muszą dostać dodatkowy dzień wolny”. Nie wszyscy jednak skorzystają z tego przywileju – a zasady, według których można to zrobić, są jasno określone.
Dodatkowy dzień wolny w listopadzie – kto ma prawo do odpoczynku
Zgodnie z Kodeksem pracy, jeżeli święto przypada w dzień wolny od pracy, należy się za nie dzień wolny w innym terminie. Oznacza to, że pracownicy, którzy na co dzień nie pracują w soboty, powinni mieć zapewniony dodatkowy dzień wolny. Główny Inspektor Pracy podkreśla, że okres przed świętami to dobry moment, by pracodawcy planowali takie dni z wyprzedzeniem.
– Okres poprzedzający Wszystkich Świętych to czas, w którym pracodawcy powinni uwzględnić dodatkowy dzień wolny, by umożliwić pracownikom spokojne przygotowania i odpoczynek – mówi Stanecki.
Nie jest jednak tak, że każdy zatrudniony automatycznie zyska wolne. W przypadku osób pracujących w systemie zmianowym, gdzie sobota jest normalnym dniem pracy, przepis ten nie obowiązuje. To samo dotyczy osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych – zlecenia, o dzieło czy kontraktów B2B.
Jak ustala się termin dodatkowego dnia wolnego
Choć pracownikowi przysługuje prawo do dnia wolnego, to nie on decyduje o jego terminie. To pracodawca ma obowiązek wyznaczyć dzień, w którym odbędzie się rekompensata.
– To pracodawca decyduje, kiedy udzieli dnia wolnego od pracy. Może zgodzić się na nasz wniosek, ale nie jest do tego zobowiązany – wyjaśnia Stanecki.
Zasada jest taka, że dodatkowy dzień wolny powinien przypadać w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym wystąpiło święto. W większości zakładów pracy oznacza to listopad. Firmy z dłuższymi okresami rozliczeniowymi – np. trzymiesięcznymi lub rocznymi – mogą jednak zaplanować odbiór wolnego w innym terminie, ale nadal w granicach tego samego rozliczenia.
Co w przypadku choroby lub zaplanowanego urlopu
Nie wszyscy mogą cieszyć się z odbioru wolnego dnia w dogodnym czasie. Jeśli w dniu wyznaczonym przez pracodawcę na odbiór wolnego pracownik będzie na zwolnieniu lekarskim, to dzień ten przepada – nie można go przenieść na inny termin.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku urlopu wypoczynkowego. Jeśli dzień wolny z tytułu święta pokryje się z planowanym urlopem, to taki dzień wraca do puli urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że pracownik może go wykorzystać później – aż do końca września kolejnego roku kalendarzowego.
Czterodniowy weekend dla administracji publicznej
W tym roku wyjątkowo korzystnie na tym tle wypadają pracownicy administracji państwowej. Rząd zdecydował, że dzień pomiędzy weekendem a świętem narodowym zostanie dniem wolnym od pracy. Dzięki temu urzędnicy oraz funkcjonariusze niektórych służb będą mogli cieszyć się aż czterodniowym weekendem.
Na liście jednostek objętych tym przywilejem znajdują się m.in. pracownicy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędów ministrów i przewodniczących komitetów Rady Ministrów, urzędów wojewódzkich, izb administracji skarbowej oraz Krajowej Informacji Skarbowej. Dodatkowy odpoczynek obejmie również jednostki służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz powiatowych, a także funkcjonariuszy CBŚP, Straży Granicznej, Biura Spraw Wewnętrznych Policji, CBZC, CLKP i Biura Nasiennictwa Leśnego.
Dla wielu urzędników to wyjątkowa okazja na dłuższy odpoczynek – łącznie cztery dni wolnego, co w jesiennym okresie nie zdarza się często.
Kto nie dostanie wolnego dnia
Dodatkowy dzień wolny to przywilej przewidziany wyłącznie dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Nie dotyczy więc freelancerów, samozatrudnionych i osób pracujących na umowach cywilnoprawnych. W wielu prywatnych firmach to również nie jest gwarancja – decyzję o przyznaniu wolnego podejmuje sam pracodawca, a nie każdy decyduje się na taki krok.
Dodatkowo, jeśli w firmie sobota jest dniem roboczym, pracownicy nie mają prawa do odbioru innego dnia. Dla osób zatrudnionych w systemie równoważnym lub zmianowym, w którym soboty są standardowym dniem pracy, przepisy o dodatkowym wolnym po prostu nie mają zastosowania.
Sytuacja na rynku pracy nie napawa optymizmem
Chociaż wielu pracowników cieszy się z możliwości wydłużonego odpoczynku, dane gospodarcze pokazują mniej optymistyczny obraz. Według Głównego Urzędu Statystycznego stopa bezrobocia w Polsce wzrosła do 5,6 procent. W niektórych regionach kraju, szczególnie we wschodniej i północnej Polsce, przekracza już 8 procent.
Eksperci zauważają, że odpływ młodych ludzi z mniejszych miejscowości pogłębia problem niedoboru pracowników w niektórych branżach, a jednocześnie w innych rośnie liczba osób poszukujących zatrudnienia. Wzrost bezrobocia staje się coraz większym wyzwaniem dla samorządów i rynku pracy.
Co warto zapamiętać
Dodatkowy dzień wolny w listopadzie to nie przywilej dla wszystkich, ale dla tych, którym sobota jest dniem wolnym od pracy – to konkretne prawo wynikające z przepisów. Pracodawca musi wskazać termin odbioru wolnego, który zwykle przypada w tym samym miesiącu. Jeśli termin ten zbiegnie się z chorobą, dzień przepada. Jeśli z urlopem – można go wykorzystać ponownie do końca września kolejnego roku.
Warto więc sprawdzić obowiązujący w firmie okres rozliczeniowy oraz dowiedzieć się, czy w naszym grafiku sobota rzeczywiście jest dniem wolnym. Dla niektórych listopad może okazać się wyjątkowo relaksującym miesiącem.
Komentarze (0)