Wszystkich Świętych. Wspominamy gdańszczan, którzy odeszli

Jan Kowalczys urodził w 1927 roku we wsi Rakliszki (znajdującej się obecnie na Białorusi). W wieku 16 lat wstąpił do Armii Krajowej na Nowogródczyźnie, gdzie pełnił funkcję rusznikarza, a później gońca w 5. batalionie 77. Pułku Piechoty AK. Został aresztowany przez NKWD w sierpniu 1944 roku, wówczas skazano go na 10 lat więzienia oraz 5 lat pozbawienia praw publicznych. Po zwolnieniu z łagru przymusowo osiedlono go w Norylsku, gdzie ożenił się z Rosjanką, córką zesłańca.

W 1957 roku przyjechał do Polski z trójką dzieci, początkowo do rodzinnych Rakliszek, a następnie do Gdańska, gdzie mieszkali już jego bracia. W Gdańsku znalazł zatrudnienie na kolei jako maszynista, wykorzystując umiejętności nabyte w Norylsku. W PKP pracował z parowozami, lokomotywami spalinowymi oraz elektrycznymi, przechodząc na emeryturę w 1987 roku.

Za szczególną służbę w czasie wojny Jan Kowalczys został uhonorowany Medalem Wojska przez Rząd RP w Londynie w 1948 roku. Jako weteran AK otrzymał rangę kapitana WP, a w styczniu 2021 roku Prezydent RP odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Andrzej Perepeczko urodził się 5 czerwca 1930 roku we Lwowie, choć z pochodzenia nie był gdańszczaninem, związany był z Gdańskiem przez większość życia. W młodości, w czasie wojny, należał do Szarych Szeregów. Po wojnie ukończył gdańskie Liceum Budowy Okrętów (Conradinum) i Państwową Szkołę Morską w Gdyni (aktualnie Uniwersytet Morski w Gdyni), zdobywając dyplom oficera mechanika okrętowego. Pracował jako konstruktor w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych oraz wykładał w Państwowej Szkole Morskiej, gdzie zyskał opinię wybitnego pedagoga.

Jako pisarz, napisał ponad 130 książek, w tym popularną serię przygodową „Dzika Mrówka” oraz liczne publikacje o tematyce marynistycznej, historyczne szkice o wojnach morskich i podręczniki akademickie. W 2000 roku obronił doktorat z nauk humanistycznych. Otrzymał wiele nagród, w tym Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska za całokształt twórczości.

Zmarł 9 listopada 2023 roku w wieku 93 lat, pozostawiając po sobie znaczący dorobek literacki i dydaktyczny.

Tadeusz Pagiński urodził się 12 czerwca 1947 roku w Gdańsku. Swoją karierę szermierczą rozpoczął w 1963 roku jako zawodnik AZS Gdańsk, któremu pozostał wierny do końca życia. W 1970 roku rozpoczął pracę jako trener, a w 1974 roku ukończył studia w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Gdańsku. W 1997 roku otrzymał tytuł fechmistrza.

Od 1989 roku przez dwie dekady pełnił funkcję trenera kadry narodowej we florecie kobiet, gdzie wychował wiele utalentowanych zawodniczek, głównie z gdańskiego klubu Sietom AZS AWFiS, w tym Sylwię Gruchałę, Magdalenę Mroczkiewicz i Barbarę Szewczyk-Wolnicką. Pod jego przewodnictwem zdobyły ponad 20 medali na igrzyskach olimpijskich, mistrzostwach świata i Europy, a także ponad 500 medali mistrzostw Polski, w tym 22 tytuły drużynowych mistrzyń Polski. Wśród najważniejszych osiągnięć znajdują się srebrny medal w turnieju drużynowym (Sydney 2000), brązowy medal Sylwii Gruchały (Ateny 2004) oraz złote medale drużyny na mistrzostwach świata (Hawana 2003, St. Petersburg 2007).

Pagiński był także Hetmanem Wielkim Kapituły Rycerstwa Polskiego oraz Wielkim Fechmistrzem Gdańskiej Szkoły Fechtunku Bractwa św. Jerzego, którą wskrzesił z własnej inicjatywy. Zmarł 9 listopada w wieku 76 lat.

Irena Nadolna urodziła się 25 stycznia 1932 roku w Wielkim Klinczu koło Kościerzyny. Ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Wybickiego oraz studia pedagogiczne w Gdańsku, po czym pracowała jako nauczycielka w Piechowicach, w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Kościerzynie oraz w gdańskiej Dyrekcji Okręgowej Szkolenia Zawodowego.

Jej pasją było lotnictwo oraz sporty motorowe. W Aeroklubie Gdańskim uczyła się pilotażu i skoków spadochronowych, a pierwszy lot szybowcem odbyła w 1956 roku. Rok wcześniej rozpoczęła swoją przygodę ze sportem motocyklowym, startując w ogólnopolskich rajdach kobiet. Po rozwiązaniu grupy zawodniczek zdała egzaminy na sędzię żużlową, co było możliwe dzięki wsparciu działaczy Rościsława Słowieckiego i Władysława Pietrzaka, mimo że kobiety nie mogły wówczas zdobywać licencji sędziowskich, to zrobiono dla niej wyjątek.

Podczas swojej kariery sędziowała 224 zawody, w tym 32 międzynarodowe. Zakończyła działalność sędziowską 25 października 1987 roku na Turnieju o Łańcuch Herbowy.

Zmarła 26 czerwca 2024 roku.

Stefania Buda pochodziła urodziła się w mieszczącej się w Rzeszowskim miejscowości Przewrotne w 1921 roku. W czasie wojny była zaangażowana w działalność konspiracyjną jako łączniczka. Do Gdańska przyjechała w latach 50., mając około 30 lat, z miłości do swojego przyszłego męża, gdzie zostali już na zawsze.

Zajmowała się prowadzeniem domu, dorabiając dorywczo jako sekretarka i opiekunka do dzieci, choć nie miała formalnego wykształcenia zawodowego. Mąż, zawodowy żołnierz, zapewniał rodzinie utrzymanie. Przeżyli wspólnie ponad pół wieku. Mąż pani Stefanii, starszy o 15 lat, zmarł przed kilkunastoma laty w wieku 97 lat.

Początkowo mieszkali w kamienicy na Głównym Mieście, a później przenieśli się na ulicę Długie Ogrody. Pani Stefania zmarła 19 września w wieku 103 lat.

Zbigniew Golemski był oddanym pasjonatem sportu, całe życie związanym z lekkoatletyką. W młodości trenował biegi, specjalizując się w dystansach do 400 metrów, gdzie wyróżniał się determinacją i zaangażowaniem. Jego wiedza i doświadczenie z czasem znalazły wyraz w działalności organizacyjnej. Od 11 września 2009 roku pełnił funkcję prezesa Klubu Lekkoatletycznego Lechia Gdańsk, kierując nim nieprzerwanie aż do swojej śmierci. Pod jego przewodnictwem klub rozwijał się, umacniając swoją pozycję na sportowej mapie Trójmiasta.

Golemski odegrał także ważną rolę w historii sekcji piłkarskiej Lechii Gdańsk. W latach 80., kiedy pełnił funkcję dyrektora sportowego, klub przeżywał swój złoty okres, zdobywając zarówno Puchar Polski, jak i Superpuchar Polski. Był wówczas jednym z filarów zespołu organizacyjnego, który pomógł w sukcesach Lechii i rozwoju infrastruktury sportowej.

Zbigniew Golemski zmarł 16 sierpnia po długiej walce z chorobą nowotworową, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo i wspomnienie człowieka głęboko oddanego swojej pasji.

Józef Bachórz urodził się 20 września 1934 roku we wsi Lipie na Podkarpaciu. W 1955 roku ukończył filologię na Uniwersytecie Łódzkim. Swoją karierę zawodową rozpoczął jako nauczyciel, pracując w liceach w Starym Targu (powiat sztumski) i Kwidzynie oraz w Studium Nauczycielskim w Gdańsku.

W latach 1969–1970 pracował jako adiunkt w Wyższym Studium Nauczycielskim, a od 1970 do 1973 roku był związany z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Gdańsku (późniejsze WSN UG), gdzie objął kierownictwo Zakładu Filologii Polskiej. W 1973 roku dołączył do Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego, pełniąc funkcję zastępcy dyrektora instytutu do 1979 roku. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1980 roku, a rok później został docentem.

Od września 1980 do maja 1981 pełnił obowiązki prorektora Uniwersytetu Gdańskiego ds. dydaktycznych. W latach 1987–1993 kierował Zakładem Historii Literatury Polskiej, a w 1990 roku otrzymał tytuł profesora. Od 1996 roku był profesorem zwyczajnym, a w latach 1991–1993 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Filologii Polskiej UG. W latach 1993–2000 prowadził Zakład Historii Literatury Polskiej XIX wieku. Na emeryturę przeszedł w 2000 roku.

Józef Bachórz zmarł w dniu swoich 90. urodzin, 20 września 2024 roku.