Nowelizacja likwiduje trzyosobowe komisje lekarskie, wprowadza jednoosobowe orzekanie na wszystkich etapach postępowania, a także nowe zasady korzystania z L4, w tym możliwość pracy podczas zwolnienia chorobowego w określonych przypadkach.
Reforma została uchwalona przez Sejm 21 listopada 2025 roku. „Za” głosowało 257 posłów, przeciw było pięciu, a 180 wstrzymało się od głosu. Odrzucono poprawki zgłoszone przez PiS i Razem — pierwsze z nich dotyczyły pozostawienia trzyosobowych składów w drugiej instancji, drugie sprzeciwiały się możliwości pracy w jednej firmie przy jednoczesnym zwolnieniu w innej. Nowela trafiła następnie do Senatu. Przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r.
Rewolucja w kontrolach L4 i nowe zasady utraty zasiłku
Fundamentem nowelizacji jest ujednolicenie i zaostrzenie zasad kontroli zwolnień lekarskich. ZUS zyska szerokie możliwości weryfikowania, czy zwolnienie zostało wystawione zasadnie oraz czy osoba ubezpieczona nie nadużywa L4.
Najważniejsze zmiany:
- jednoosobowe orzekanie – zarówno w pierwszej instancji, jak i w drugiej (po wniesieniu sprzeciwu lub zarzutu wadliwości); z systemu znikają trzyosobowe komisje, które funkcjonowały dotąd w drugiej instancji,
- doprecyzowanie przesłanek utraty prawa do zasiłku chorobowego – świadczenie stracą osoby, które:
- podejmują w czasie zwolnienia pracę zarobkową (poza drobnymi czynnościami życia codziennego, takimi jak zakupy),
- podejmują działania przedłużające chorobę, np. wyjazd wymagający dużej aktywności w okresie rekonwalescencji,
- możliwość pracy podczas L4 w drugim miejscu zatrudnienia, jeśli rodzaj pracy na to pozwala (np. dwa etaty o różnym charakterze) — to rozwiązanie budziło sprzeciw klubu Razem.
ZUS otrzyma również dodatkowe narzędzia kontroli. Będzie mógł żądać od lekarza wystawiającego zaświadczenie lub od podmiotu medycznego udostępnienia dokumentacji dotyczącej ubezpieczonego lub chorego członka rodziny. Kontrola będzie obejmować m.in. ustalenie, czy nie ma innych członków wspólnego gospodarstwa domowego, którzy mogliby zapewnić opiekę dziecku lub innemu podopiecznemu w przypadku zasiłku opiekuńczego.
Zmiany dla lekarzy orzeczników. Wyższe pensje, nowe formy zatrudnienia i poszerzenie kręgu uprawnionych
Reforma znacząco modyfikuje zasady działania lekarzy orzeczników w ZUS. Celem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jest przyspieszenie procesu wydawania decyzji oraz zwiększenie atrakcyjności pracy w ZUS dla lekarzy.
Najważniejsze założenia:
- lekarze orzecznicy będą mogli pracować na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej — z wyjątkiem stanowisk kierowniczych, które będą wyłącznie etatowe,
- wynagrodzenia lekarzy orzeczników mają zostać podwyższone o około 25 proc., zgodnie z zasadami ustalania minimalnych wynagrodzeń w placówkach medycznych,
- na stanowisko lekarza orzecznika będzie można zatrudniać również osoby bez tytułu specjalisty,
- wybrane orzeczenia będą mogli wydawać także fizjoterapeuci, pielęgniarki i pielęgniarze — w określonym katalogu spraw,
- struktura orzecznictwa zostanie przebudowana poprzez tworzenie centrów orzeczniczych w oddziałach ZUS, mających konsolidować nadzór i proces wydawania orzeczeń.
Możliwość pracy podczas zwolnienia i zmiany dla pracowników
Jednym z najgłośniej komentowanych elementów reformy jest zapis pozwalający na pracę w jednym miejscu zatrudnienia mimo przebywania na zwolnieniu lekarskim w drugim. Warunkiem jest zgodność takiej aktywności z zaleceniami medycznymi — np. pracownik fizyczny może wykonywać lżejszą pracę biurową.
To rozwiązanie ma odpowiadać na rosnącą liczbę osób pracujących w więcej niż jednym miejscu oraz na różnorodność wykonywanych obowiązków.
Wejście w życie i dalszy proces legislacyjny
Reforma została uchwalona przez Sejm 21 listopada 2025 r. i przekazana do Senatu. Jej wejście w życie zaplanowano na 1 stycznia 2026 roku. Zmieni ona zarówno system orzecznictwa lekarskiego, jak i zasady przyznawania zasiłków chorobowych oraz kontroli L4.
Nowelizacja wpisuje się w pakiet szerokich zmian w prawie pracy i systemie zabezpieczenia społecznego, zapowiadanych na 2026 rok.
Komentarze (0)