System kaucyjny działa w odniesieniu do trzech rodzajów opakowań:
- butelki plastikowe do 3 litrów,
- puszki metalowe do 1 litra,
- szklane butelki wielorazowe do 1,5 litra (wejdą do systemu od 2026 roku).
Kaucja wynosi 50 groszy w przypadku butelek z tworzyw sztucznych i puszek oraz 1 złoty dla szkła wielorazowego. To oznacza, że przy zakupie napoju do rachunku zostanie doliczona dodatkowa kwota. Klient odzyska ją dopiero w momencie zwrotu pustego opakowania.
Oznaczenie „Kaucja” na etykiecie – najważniejszy znak dla konsumenta
Zwrot pieniędzy będzie możliwy wyłącznie w przypadku opakowań oznaczonych symbolem kaucji. Etykieta z prostokątem, strzałkami i napisem „Kaucja” to jedyny gwarant, że butelka czy puszka zostanie przyjęta w punkcie zbiórki.
Okres przejściowy potrwa co najmniej kilka miesięcy. Producenci mogą bowiem sprzedawać dotychczasowe zapasy aż do końca roku. Dodatkowo część firm nie przystąpi do systemu i wybierze płacenie tzw. opłaty produktowej.
– Myślę, że tak w ciągu sześciu miesięcy powinniśmy mieć większość nowych opakowań na rynku – oceniała wiceminister klimatu Anita Sowińska. Jednocześnie przyznała, że na samym początku „nie będzie jeszcze żadnego opakowania” objętego kaucją na półkach sklepowych.
Sklepy powyżej 200 mkw – obowiązek przyjmowania opakowań
Nowe przepisy nakładają obowiązek odbioru pustych opakowań na sklepy o powierzchni handlowej przekraczającej 200 mkw.. Dotyczy to nie tylko supermarketów, ale również dużych drogerii, aptek czy sklepów sportowych, jeśli oferują napoje w butelkach i puszkach objętych kaucją.
Rzecznik resortu klimatu Marek Pogorzelski tłumaczył: – Prowadzący takie zbiórki mają obowiązek oznaczenia tych punktów. Taka informacja będzie widoczna dla klientów już niedługo przy robieniu zakupów.
Mniejsze sklepy nie mają obowiązku przyjmowania plastikowych butelek i puszek, ale muszą odbierać szklane butelki wielorazowe. Udział w pełnym systemie pozostaje dla nich dobrowolny, choć eksperci wskazują, że może to być atrakcyjne dla klientów w mniejszych miejscowościach.
Zwrot kaucji – warunki dla butelek i puszek
Nie każde opakowanie zostanie przyjęte. Aby otrzymać zwrot, musi być spełnionych kilka warunków:
- butelka lub puszka musi być pusta,
- nie może być zgnieciona,
- kod kreskowy musi być czytelny,
- plastikowa butelka powinna mieć nakrętkę.
W większych sklepach oddamy je do zwrotomatów, które wydrukują bon do realizacji w kasie. W mniejszych punktach zbiórką zajmą się pracownicy. Zwrot kaucji będzie możliwy zarówno w gotówce, jak i w formie bonu zakupowego.
Mapa punktów zbiórki systemu kaucyjnego
Operatorzy systemu przygotowują narzędzia ułatwiające klientom życie. Już teraz działa interaktywna mapa internetowa z ponad 570 punktami, a do końca października ma ich być ponad 10 tysięcy.
Kolejni operatorzy deklarują, że docelowo w Polsce powstanie nawet 40–50 tysięcy punktów zwrotu. Dzięki temu każdy konsument – także w małych miejscowościach – powinien mieć dostęp do miejsca, gdzie odda butelkę czy puszkę.
Wyjątki – które opakowania nie podlegają kaucji?
Nowy system nie obejmie wszystkich napojów. Zwrotowi nie podlegają:
- jednorazowe butelki szklane,
- opakowania po mleku i nabiale,
- kartony i inne formy opakowań jednorazowych.
W lokalach gastronomicznych kaucja nie jest pobierana, jeśli opakowanie zostanie zużyte na miejscu. Jeśli jednak klient zabierze butelkę lub puszkę ze sobą – opłata obowiązuje.
Dodatkowo kaucja przepada, jeśli puste opakowania zostaną wywiezione poza granice Polski.
Kontrole i reklamacje – prawa klienta
Sklepy nie mają prawa odmówić przyjęcia opakowań, powołując się na brak miejsca. Jeśli automat się zepsuje, klient może żądać przyjęcia butelek w kasie i natychmiastowego zwrotu pieniędzy.
Wszelkie nieprawidłowości można zgłaszać do Inspekcji Handlowej, UOKiK lub lokalnych rzeczników konsumentów. Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska będą prowadziły regularne kontrole sklepów.
System kaucyjny został wprowadzony przede wszystkim po to, by Polska mogła osiągnąć unijne cele dotyczące recyklingu. Do 2028 roku musi zebrać selektywnie 77 proc. opakowań, a od 2029 roku – aż 90 proc..
Nieodebrana kaucja nie przepada – środki zasilą finansowanie systemu i posłużą do jego rozwoju. Dzięki temu możliwe będzie stawianie nowych automatów, tworzenie dodatkowych punktów i dalsze inwestycje w recykling.
Komentarze (0)