Tornada oraz trąby powietrzne – czym są i jak powstają?

Czym różni się trąba powietrzna od tornada?

Terminy, takie jak tornado i trąba powietrzna, używane są naprzemiennie, zwłaszcza w mowie potocznej. Jednak meteorolodzy podkreślają, że między tymi zjawiskami zachodzą istotne różnice, które warto objaśnić.

Czym jest trąba powietrzna?

Trąba powietrza jest gwałtownie wirującą kolumną powietrza. Cechami, które odróżniają ją od tornada, są kształt przypominający tubę oraz średnica nieprzekraczająca kilkudziesięciu metrów. Jej dolna podstawa sięga powierzchni ziemi, a górna styka się z chmurą typu cumulonimbus, czyli kłębiasto-deszczową.

Czym jest tornado?

Tornado jest silną trąbą powietrzną, której średnica dochodzi nawet do kilkuset metrów. Co ważne, przyjmuje ono postać leja kondensacyjnego. Górna podstawa jest znacznie szersza, a dolna – węższa. Warto również przybliżyć etymologię tego terminu. Słowo pochodzi od hiszpańskiego czasownika tornar, który oznacza „kręcić się”. Według słownikowej definicji tornada typowe są dla terenów położonych nad Zatoką Meksykańską i na Kubie.

Jak powstają trąby powietrzne i tornada?

Jak już zostało wyjaśnione, trąba powietrzna jest tym samym, co tornado, tyle że cechuje się mniejszą mocą i skalą. Jednak mechanizm powstania obu tych zjawisk jest niemal identyczny i wymaga podobnych warunków.

Mechanizm powstawania wirów

Jak wiele innych niszczycielskich zjawisk meteorologicznych, trąby powietrzne powstają w wyniku zderzenia się mas zimnego oraz ciepłego powietrza. Zbiegają się one poziomo, z tym że gorące powietrze, ze względu na większą masę, znajduje się niżej. Oba prądy przepływają równolegle, w przeciwnych kierunkach, na różnych wysokościach. Nadchodzi jednak moment, w którym wilgotne i ogrzane powietrze unosi się, a to chłodniejsze – opada. Takie spotkanie powoduje powstanie obracającej się masy powietrza. Im dłużej trwa proces mieszania się dwóch prądów, tym większej wir nabiera prędkości. Zjawisko konwekcji nie ustępuje. Masy powietrza o różnych temperaturach wciąż unoszą się i opadają, co powoduje podniesienie się wiru do pozycji pionowej. Dalsze przemieszczane się powietrza wywołuje efekt ssania. To właśnie dlatego trąby powietrzne i tornada są tak niszczycielskie. Wyjątkowo silne zjawiska potrafią zmieść z powierzchni ziemi nie tylko lekkie obiekty, lecz także samochody czy domy. Jak informują specjaliści, wiatr wewnątrz wiru potrafi osiągnąć prędkość nawet do 480 kilometrów na godzinę.

Zwiastuny trąby powietrznej

Trąby powietrzne i tornada potrafią wytworzyć się nagle, do tego bardzo szybko zmieniają swój kierunek, dlatego w obliczu takiego żywiołu trudno coś przewidzieć lub zaplanować. Jednak istnieją znaki, które pozwalają na rozpoznanie nadchodzącego wiru wiatru. Należą do nich ciemne i duże chmury znajdujące się nisko nad ziemią, mocne opady, efekty dźwiękowe przypominające ryk oraz ciemne lub nawet zielonkawe niebo.